GEDERET MAHALLEMÝZÝ TANIYALIM
Konya Ýli Bozkýr Ýlçesine Baðlý Dereiçi
Kasabasýnýn ismi 1960 yýlýnda Devlet tarafýndan kanunla deðiþtirilmiþtir. Kasabanýn
eski ismi "GEDERET" tir. GEDERET kelimesinin etimolojik yapýsý
incelendiði zaman þu görüþler ileri sürülmüþtür.
GEDERET: Gidarat Arapça devlet giderleri
GEDERET: Kudret yani güç kuvvet
GEDERET: Kahretmek yani gahredenler, yazýk
edenler
GEDERET: Giderekten yani gide gide
GEDERET: Rumca "in önü" anlamýna
geldiði de söyleniyor.
Yukarýda özet olarak verdiðimiz anlamlar içinde
Kudretliler anlamý genellikle kabul görmüþtür.
Kasabamýzda mevcut mahalle isimleri Türk
Tarihinde bir devri yansýtmaktadýr.
Sipahiler: Osmanlý Devletinde atlý askerler.
Celaliler: Osmanlý Devletine baþkaldýran Türk
efeler.
Seyitler: Osmanlý halkýnýn terbiyesiyle uðraþan
ve kendilerini Hz. Peygamberin soyuna dayanan bir grup.
Mevki isimleri; Giremez, Kapan Mezarý,
Bahçearasý, Aydýnlar, GEDERET, Kula, Erenler, Bük, Yazý, Sýnat, vb.
Kasaba Eski kervan Yolu olan Anamur,
Ermenek, Hadim, Bozkýr, Seydiþehir, Beyþehir yolu üzerindedir. Göksu ýrmaðý
üzerinde bulunan ve bu yolun geçtiði tarihi köprü Þaban Köprüsü olarak
bilinmekte ve günümüzde de hala hizmet vermektedir.
Konaklama amacýyla eskiden beri gelen
kimselerin kalmasý amacýyla her mahallede bir tane misafir odasý vardýr. Bu odalara
gelen misafirler kim olursa olsun aðýrlanýr, yiyecekleri verilir, yatacaklarý
ve yakacaklarý temin edilir, hayvanlarýna da saman verilir ve bütün bu iþler
içinse herhangi bir ücret alýnmazdý. 40-45 Sene öncecesine kadar bu hizmetler
devam etmiþ, Halen mahallelerde bu odalar mevcut olup köyümüze gelip-gidenlerin
hizmetindedir. Köyümüze gelip-gidenler günü birlik gelip-gittikleri için bu
odalar kullanýlmamaktadýr.
Dereiçi (Gederet) Beylikler devrinde Karaman oðlu beyliði
zamanýnda ve Osmanlý devleti zamanýnda var olan bir yerleþim yeridir. Beldenin
tam ortasýnda tarihi bir cami bulunmaktadýr. Duvarlarý taþtan üst çatýsý ahþap
ve topraktan tarihi bir eserdir. Ýçinde ahþap oymanýn çok çeþitli desenleri ve
örnekleri mevcuttur. Ne yazýk ki köylüler tarafýndan 1974 yýlýnda tamir edilmiþ
aslý bozulmuþtur.
Her yerde olduðu gibi Dereiçi (Gederet) halký da dýþ göç
vermiþ bir kasabadýr. Karaman, Çumra, Aydýn, Ýzmir, Ýstanbul, ve ülkemizin
diðer yerlerine hatta yurtdýþýna göçler olmuþtur. Çumra, Güneysýnýr, Akören,
Bozkýr’ýn birçok köylerinde muhakkak Gederet asýllý kiþiler ve sülaleler
bulursunuz.
Dereiçi (Gederet) kasabasýnýn yüzölçümü aþaðý yaylalar ve köy
toplamý yaklaþýk 160 km2, Yukarý yayla (buzyeri) 40 km2 Toplam 200 km2 dýr.
Arazi çok daðlýktýr. Modern tarýma elveriþli alan çok az alan vardýr. Ama buna
raðmen insanlarý çalýþkandýr. Traktörün girmediði alanlarý insan ve hayvan
gücüyle iþleyerek buðday, arpa, mercimek, burçak vb ürünler yetiþtirmekte, baþkasýna
muhtaç olmadan yaþamaya çalýþmaktadýr.
Kasabada baðcýlýk yaklaþýk olarak 1000 ile 1200 yýllýk
geçmiþi olan bir uðraþ türüdür. Gederetliler Anadolu’ya gelmeden öncede eski
medeniyetler tarafýndan Göksu nehrinin kenarýnda baðcýlýk ve diðer tarým faaliyetleri
olmaktadýr. Bu gelenek hala devam etmekte en az 10 çeþit farklý üzüm çeþidi
yetiþtirilmektedir. Üzümden sofralýk üzüm, kuru üzüm ve pekmez yapýlmaktadýr.
Sebze yetiþtiriciliði dar dere kenarlarýnda yapýlmakta, Patates,
soðan, marul, þalgam, domates, biber, patlýcan, havuç vb sebzeler
üretilmektedir. Ancak Baðbaþý barajý bu alanlarýn çoðunu su altýnda býrakmýþtýr.
Yaðýþ rejimi Akdeniz ikliminin batý kesiminin yüksek yeri
iklimidir. Kýþlarý yaðýþlý, yazlarý kurak geçer.
Doðal bitki örtüsü olarak ardýç türü (üç çeþit), karaçam, ladin,
katran, diken ardýcý, meþe, çitlenbik (çýrtlýk) Karaðaç, giyecek, þimþir, diþbudak
vb aðaçlar mevcuttur. Bitki örtüsü bakýmýndan çok zengindir. Toros daðlarýna
has her çeþit bitki örüsü bulunmaktadýr.
Þu anda meyve aðacý olarak elma, armut, erik, kiraz, viþne, þeftali,
kayýsý gibi aðaçlar mevcuttur. Her yýl gittikçe çoðalmaktadýr.
Dereiçi (Gederet) yaklaþýk 800
yýllýk bir yerleþim yeridir. Etrafta bulunan yörük obalarý bir araya gelerek þu
anda bulunan yere yerleþmiþlerdir. Ýlk kurulduðu zaman 12 ev bulunan kasabanýn kuruluþ
yerinin seçimi o zamanki þartlara göre çok stratejik bir yerdedir. Doðudan
batýya kuzey tarafý komple Göksu kalyonlarýyla çevrili bulunan kasaba eski
dönemlerde özellikle kuzeyden gelecek düþman saldýrýlarýna karþý doðal koruma
saðlamaktadýr.
Ýçerisinde birçok maðara düden, kandak gibi oluþumlarý
barýndýran Göksu kalyonu, yarýsý Baðbaþý barajýna su tutulmasýyla sular altýnda
kalmasýna raðmen Muhteþem manzarasýyla Turizmcilerin, maðaracýlarýn ve diðer
doða sporcularýnýn muhakkak görmeleri gereken bir yerdir.
Kaynak:Derleme