İSLAMDA YARDIMLAŞMA
Er odur ki dünyada kala ondan bir eser,
Eseri olmayanın yerinde yeller eser.
Allah?a kulluk etmek amacıyla yaratılan (Zâriyat,51/56) insanoğlunun, bir imtihan sahnesi olan bu dünyada (Mülk,67/2) yapacağı her iyilik, hayır ve yardım onun sevap hanesine yazılacak ve bu yaptıklarının karşılığını mutlaka görecektir. (Zilzâl,99/7-8)
Allah?a kulluk etmenin ve kulluk imtihanını kazanmanın en güzel ve kârlı yolu yaratılanlara yardım ve iyilik etmektir. Hiçbir kimse iyilikte,hayırda ve infakta bulunduğu için zarar görmemiş, tam tersine bunların pek çok faydalarına şahit olmuş ve ahirette de mutlaka karşılığını fazlasıyla görecektir.Çünkü ayet-i kerimede: ?Kim bir iyilik yaparsa, ona on katı vardır. Kim de bir kötülük yaparsa, o da sadece o kötülüğün misliyle cezalandırılır ve onlara zulm edilmez.? (En?am,6/160) buyrulur.
Ayet-i kerimeler ve hadis-i şerifler incelendiğinde gelinen ortak noktanın ve işin özünün Allah?ın rızasını kazanmak olduğu görülür. (Fecr,89/27-30) Allah?ın rızasının ise başta ana-babanın sonra da diğer insanların rızasına bağlı olduğu açıkça anlaşılmaktadır. Nitekim hadis-i şeriflerde:
?Allah?ın rızası, anne ve babanın rızasındadır. Allah?ın öfkesi de anne babanın öfkesindedir.? (Tirmizî, Birr,3 ?Başkaları için sıhhat ve selamet iste ki sen de ondan nasibdâr olasın.? (Isbahânî, Tergîb Terhîb),
?Farz ibadetlerden sonra, Allah katında amellerin en güzeli, Müslümanın kalbine sevinç koymaktır.? (Abdullah b. Abbas?tan Taberânî),
?İnsanlara teşekkür etmeyen, Allah?a şükredemez.? (Tirmizî, Birr, 35),
?Allah?a ve ahiret gününe iman eden komşusuna eziyet etmesin; Allah?a ve ahiret gününe iman eden misafirine ikram etsin; Allah?a ve ahiret gününe iman eden ya hayır söylesin yahut sussun.? (Buharî, Edeb, 31),
"İnsanların en hayırlısı, insanlara en çok faydası dokunandır." (Taberânî, Mu'cemu'l-Evsat, C.6.sh. 368, Hds. 5783 Beyhakî, Şuabu'l-İman, C.6, sh.117, B.35, Hds. 7658)
Daha pek çok Nebevî ifadede Allah?ın hoşnutluk ve rızasına diğer insanlar yoluyla ulaşılabileceğine işaret edilmektedir.
Ayetler de insanları sürekli hayra ve salih amele, iyi işler yapmaya teşvik eder.
?Sevdiğiniz şeylerden Allah yolunda sarf etmedikçe iyilik derecesine ulaşamazsınız. Her ne sarf ederseniz, şüphesiz Allah onu bilir.? (Âl-i İmran,3/92)
?Hayırlı işlerde yarışın.? (Bakara,2/148).
?Ey iman edenler, rüku edin, secde edin, Rabbinize ibadet edin.Hayır işleyin ki, kurtuluşa erişesiniz.? (Hac,22/77),
?Sizden hayra çağıran, iyiliği emredip kötülükten vazgeçiren bir topluluk bulunsun? (Âl-i İmrân,3/104)
Başta Peygamber Efendimiz olmak üzere, İslam dininin özünü kavramış bulunan sahabe-i kiram ve onları takip eden salihler, âlimler ve ecdadımız hep hayır işlerinde yarışmıştır. Yaratılanı yaratandan dolayı hoş görüp bütün mahlukata sevgi ve merhametle yaklaşarak daima iyilik peşinde koşmuşlardır. Bu hayırların devamlı hale gelmesi ve sevabından hem hayatta hem de öldükten sonra faydalanabilmek gayesiyle sadaka-icariye müesseselerini kurmuşlar, işletmişlerdir.
Resulullah devriyle ilgili çok sayıda rivayet gösteriyor ki:"Sevdiklerinizden infak etmedikçe hayra, sevaba eremezsiniz" (Âl-i imrân,3/92) ayeti indiği zaman, Ashab Hz. Peygamber (a.s.)'a müracaat ederek en çok sevdikleri şeyleri Allah rızası için bağışladıklarını bildirmişlerdir
Dinimizde umumun menfaati için yapılan her hizmet, ayakta durduğu müddetçe, sahibinin amel defterine sevap yazdırır. Peygamber Efendimiz (s.a.v.)?in ifadelerinde en güzel şekliyle belirtildiği üzere:
?Bir Müslüman?ın diktiği ağaçtan veya ektiği ekinden insan,hayvan ve kuşların yedikleri şeyler o Müslüman için birer sadakadır.? (Buhari, Edeb, 27),
?İnsanoğlu öldüğünde amel defteri kapanır. Ancak üç şey müstesnadır ki; birincisi, sadaka-i cariye olan vakıftır. İkincisi, topluma faydası olan ilim, üçüncüsü de şahsın vefatından sonra kendisine hayır dua eden salih evlattır.? (Müslim, Vasiyet,14; Ebû Dâvud,Vesâyâ,14)
Ağaçlar gölge ve meyve verdikçe, câmiler içinde namaz kılındıkça, okullar içinde, çocuklar okudukça, kütüphaneler bünyesindeki kitaplar okundukça, çeşmeler su ile canlıların istifadesine sunuldukça, bunları yaptırıp vakfedenlerin sevapları da amel defterlerine yazılmaya devam edecektir.
İslam, yardımlaşmayı ve ihtiyacı olanlara destek olmayı dinin temellerinden saymıştır.
Aşağıda hadis-i şeriflerden verilen örnekler bunun delilidir:
İbn Ömer'den (r.a): Resûlullah (s.a.v) buyurdu ki:"Müslüman Müslüman?ın kardeşidir. Ona zulmetmez ve onu zalime teslim etmez. Kim kardeşinin yardımında bulunursa Allah da (c.c) ona yardım eder. Kimbir Müslüman?ın sıkıntısını giderirse Allah da (c.c) onun kıyamet günündeki sıkıntılarından birini giderir. Kim bir Müslüman?ın ayıbını örterse Allah da(c.c) kıyamet gününde onun ayıplarını örter." (Buhârî, Mezâlim, 3; Müslim, Birr, 59; Ebû Davud, Edeb, 38;Tirmizî, Hudûd/3; Ahmed, Müsned, 2/91.)
Ebû Hüreyre'den (r.a): Resûlullah (s.a.v) buyurdu: "Kim bir Müslüman?ın sıkıntısını giderirse Allah (c.c) ona nurdan iki şule verir ki onlarla aydınlanacak olanların sayısını ancak izzet sahibi Allah (c.c)bilir." (Taberânî, el-Kebîr, nr. 11079;el-Evsat, nr. 4501; Heysemî, ez-Zevâid, 8/192-193.)
Enes'ten (r.a): Resûlullah (s.a.v) buyurdu ki: "Bir gen çbir yaşlıya yaşlılığından dolayı hürmet ederse muhakkak Allah da (c.c)yaşlılığında ona hürmet edecek birini hazırlar"(Tirmizî, Birr, 75.)
Enes'ten (r.a): Resûlullah (s.a.v) buyurdu ki: "Kim darda kalıp şaşkınlığa düşen birine yardımcı olursa Allah (c.c) ona yetmiş üç hasene yazar. Bunlardan biri ile Allah (c.c) o kişinin dünyasını düzeltir. Geriye kalan yetmiş ikisi ise kendisi için kıyamet günü derecelerinden birer derece olarak saklanır." (Ebû Ya'lâ, Müsned, nr 4266;Bezzâr, Müsned, nr. 1950; Hatîb, Târih, 6/41.) Bir başka rivayette, "Allah (c.c) ona yetmiş üç mağfiret yazar" buyrulmuştur.(Buhârî, Târihu'l-Kebîr,2/1/350; Beyhakî, Şuabü'l-İmân, nr. 7675.)
Ebû Hüreyre'den (r.a): Resûlullah (s.a.v) buyurdu ki: "Dul ve miskinin ihtiyacını gidermek için koşuşturan Allah yolunda cihad eden gibidir." Hadisi nakleden der ki: "Zannederim şunu da ekledi: "O kimse geceleri ibadetle gündüzleri oruçla geçiren gibidir." (Buhârî, Edeb, 25; Müslim, Zühd, 41; ibn Mâce, Ticâ-rât, 1.)
Ebû Hüreyre'den (r.a): Resûlullah (s.a.v) buyurdu ki: "Kim bir müminin dünyalık sıkıntılarından birini giderirse Allah da onun kıyamet günü sıkıntılarından birini giderir. Kim zor durumda olana kolaylık sağlarsa Allah da ona dünyasında ve âhiretinde kolaylık sağlar. Kim Müslüman?ın ayıbını örterse Allah da onun dünyada ve âhirette ayıplarını örter. Kul, kardeşinin yardımında olduğu müddetçe Allah da onun yardımındadır." (Müslim, Zikir, 38; Ebû Davud, Edeb, 68; İbn Mâce, Mukaddime, 6;Hâkim, Müstedrek, 4/383.)
Enes'ten (r.a): Resûlullah (s.a.v) buyurdu ki: "Kim gözü görmeyen bir kimseyi kırk adım götürürse cennet ona vacip olur." (Beyhakî, Şuabü'l-imân, nr. 7625, 7628; Taberânî,el-Kebîr, nr. 13322; Ebû Nuaym, Hilyetü'l-Evliyâ, 3/184.)
İbn Ömer'den (r.a): Resûlullah (s.a.v) buyurdu ki: "Kim gözü görmeyen bir âmâya kırk adım öncülük ederse Allah (c.c) onun geçmiş günahlarını bağışlar." (Hatîb, Târih, 9/214.)
Ebû Saîd-i Hudrî'den (r.a): Resûlullah (s.a.v) buyurdu ki:"Kim bir kardeşinin ayıbını görür ve onu örterse Allah da (c.c) onu cennetine kor." Bir diğer rivayette, "Diri diri gömülen kız çocuğunu diriltmiş gibidir." (Taberânî, el-Evsat, nr. 1503;Heysemî, ez-Zevâid, 6/246.)
İbn Abbas'tan (r.a): Resûlullah (s.a.v) buyurdu ki: "Kim bir kardeşinin ihtiyacı için onunla yürür ve ona yardımcı olursa Allah (c.c) onunla ateş arasında yedi hendek koyar. Her bir hendeğin diğer hendekle arası yerle gök arasındaki uzaklık kadardır." (Ebû Nuaym, Hilyetü'l-Evliyâ, 8/218; ibn Ebü'd-Dünyâ,Istınâu'l-Ma'ruf, nr. 90.)
Ebû Saîd'den (r.a): Resûlullah (s.a.v) buyurdu ki: "Hangi Müslüman çıplak bir Müslüman?ı giydirirse Allah da ona Cennet elbiselerinden giydirir.Hangi Müslüman aç bir Müslüman?ı doyurursa Allah da (c.c) ona Cennet meyvelerinden yedirir. Hangi Müslüman susuz birini içirirse Allah da (c.c) ona misk kokulu Cennet içeceklerinden içirir." (Ebû Davud, Zekât, 41; Tirmizî, Sıfatü'l-Kıyâme, 18.)
Resûlullah (s.a.s.) şöyle buyurur: ?Ey Âdemoğlu! Fazlı, lütfu (O?nun yolunda) infak edip vermen senin için hayırlıdır. Bu lütfu senin infak etmemenise senin için şerlidir. Sakın kendinde tutup (cimrilik edip de) vermezlik etme. Verdiğinde ilk önce aile efradınla başla. Veren el, alan elden daha hayırlıdır.? (Müslim,1036; Fethü?l-kebir, c.3,s.440)
Enes (r.a) anlatıyor: Resulullah (a.s.) buyurdular ki:"Sizden her kimin, dinini ve şerefini (iffet ve namusunu) malı ilekorumaya gücü yeterse, korusun." (Hakim, Müstedrek, 2/50; Münavi, Feyzul- Kadir 6/54, 8405)
Bir babanın emriyle, beş kardeşten biri lambanın şisesini,diğeri camını, üçüncüsü gaz yağını, dördüncüsü fitilini alsa, beşincisi dekibrit getirip yaksa. Bu lamba kimindir? Lambadan istifade edenler, lambanın sahibine dua etseler, dua ve teşekküre hepsi de hak sahibi değil midir?
Evet Allah yolunda yapılan hayır işleri, vakıflar, müesseseler de böyledir. Biri düşünür, teşebbüsü başlatır. Diğer pek çokları yardımla müesseseyi kurarlar.Derken bir hizmet çarkı işlemeye başlar. Bir tuğla, bir civata ile de bunakatkıda bulunan, niyetiyle o hayır fabrikasının manevî gelirine ortak olur.
Bir hayır duada yer almak, küçücük de olsa bir tebessüme vesile olmak?
Unutmayalım, ?Kim zerre ağırlığınca bir hayır işlerse onun mükafatını, kim de zerre ağırlığınca bir kötülük işlerse onun cezasını görecektir.? (Zilzal,99/7-8)